بلاگ برکت

مقدمه

برنامه CFA یکی از جهان‌شمول‌ترین مدارک مالی غیر دانشگاهی در جهان است و از سوی مؤسسه‌ای با همین نام پایه‌گذاری شده است. این برنامه شامل سه امتحان مجزا است و افراد می‌توانند بعد از قبولی در هر سه سطح، با انجام کارهایی از قبیل ارائه مستندات مربوط به سابقه کاری در حوزه‌های مالی و... ، خود را به عنوان صاحب این مدرک معرفی نمایند. برنامه CFA اهمیت زیادی به موضوع استانداردهای اخلاقی و حرفه‌ای داده است. در هر سه سطح از امتحان‌های این مؤسسه، این موضوع در چارچوب سرفصل‌های مهم امتحان محسوب می‌شود. نگاه CFA به استانداردهای اخلاقی و حرفه‌ای، چیزی بیش از توجهِ صرف است؛ در هر زمان، ابزارهای تنبیهی علیه افرادی که مرتکب رفتارهایی مخالف با اصول فوق شده‌اند، در نظر گرفته شده است. در واقع، جایگاه اصول فوق همانند «ده فرمان» است. در ادامه تلاش شده تا موارد پرکاربرد از اصول فوق ارائه و بررسی شود. علاقمندان می‌توانند برای مطالعۀ بیشتر در این زمینه به کتاب‌ها و سایت مؤسسۀ CFA مراجعه نمایند.

رعایت یکپارچگی بازار سرمایه

یکی از استانداردهای 7 گانۀ CFA عبارت است از استاندارد «رعایت یکپارچگی و هارمونی بازار سرمایه»[1].

در ذیل این استاندارد، مؤسسۀ CFA ابراز می‌دارد که سلامت بازار سرمایه از مهم‌ترین اصول حرفه‌ای و اخلاقی در حوزه سرمایه‌گذاری است. زیرا این حوزه مهم‌ترین بازارها برای تأمین مالیِ بنگاه‌های اقتصادی و پس‌انداز بخش‌های مختلف جامعه است و سلامتِ بازیگران فعال این حوزه واجد مطلوبیت و کارآییِ بالاتر آن و در نهایت کارآیی بالاتر جامعه خواهد بود. این استاندارد به دو زیراستاندارد افراز شده است:

1- عدم استفاده از اطلاعات اثرگذار غیرِعمومی[2]

مؤسسۀ CFA معتقد است که بازیگران فعال در حوزه بازار سرمایه (در اینجا منظور از بازار سرمایه اعم از بازار پول و سرمایه است و به فضای اقتصادی کشور و جامعه اطلاق دارد.) باید دندان طمع استفاده از اطلاعاتی را بکشند که حاوی دو ویژگی زیر هستند: الف) غیرقابل اغماض هستند؛ یعنی اصطلاحاً ارزش خبریِ آنها قابل توجه است و می‌تواند آثار معتنابهی روی توزیع ثروت از مسیر تغییرات در قیمت سهام در بازارهای سرمایه داشته باشد. اطلاعاتی نظیر تغییرات درآمد، تغییرات استراتژی و... شرکت‌ها از این دست اطلاعات هستند. ب) غیر عمومی هستند؛ یعنی به هر دلیلی هنوز به صورت عمومی اعلان نشده‌اند. به عبارت دیگر، این اطلاعات به راحتی در دسترس همگان قرار ندارد. نکتۀ جالب توجه این است که مؤسسۀ CFA در این زمینه رویکرد فوق فعالی دارد: بازیگران بازار، نه تنها حق ندارند در پی چنین اطلاعاتی باشند، اگر به هر دلیلی این اطلاعات به دست‌شان رسید حق استفاده از آن را نیز ندارند.

مثلاً تصور کنید که شرکت X تغییرات قابل توجهی را در درآمدهای فصل دوم خود مشاهده کرده است. انتظار می‌رود که اعلام این خبر در بازار، باعث کاهش ارزش سهام این شرکت شود. اصل فوق مستلزم این است که فعالان بازار سرمایه تا مادامی‌که خود شرکت این موضوع را اِفشا نکرده در پی کسب خبر در این ارتباط نباشند. هم‌چنین لازم است که اگر به هر دلیلی خبر فوق به گوش بازیگرانِ بازار رسید از فروش زودهنگام سهام شرکت فوق برای «در امان ماندن» از تبعاتِ کاهش قیمت سهام فوق در بازار خودداری نمایند.[3]

ممکن است این سؤال به وجود بیاید که آیا این اصل عمومی استثنایی نیز دارد؟ پاسخ مثبت است. بحث مهم «تئوری موزائیکی» پاسخی به پرسش فوق است. این موضوع به این معنی است که اگر کارشناس بازار سرمایه صرفاً از مسیر برهم‌نهی اطلاعات و اخبار عمومی، اطلاعات غیرعمومی ولی نامرتبط با موضوع یا اساساً قابل اغماض و... به نتیجه و حدسی در مورد خاصی برسد، امکان اقدام روی آن را خواهد داشت. برای مثال فرض کنید که شرکت X مواد اولیه خود را از شرکت Y تهیه می‌کند و شرکت X از مهمترین مشتریان شرکت Y است. از طرفی شرکت Y به تازگی به صورت عمومی از کاهش فروش خود در ماه جاری خود ابراز نگرانی کرده است؛ از طرفی کارشناس فوق بعد از مراجعه به سازمان تأمین اجتماعی برای انجام امور بیمه‌ای خود متوجه می‌شود که تعداد زیادی از کارکنان شرکت X در حال اقدام برای اخذ مستمری بیکاری هستند. کارشناس فوق که تمرکز زیادی روی شرکت X دارد، حدس می‌زند که ممکن است فروش شرکت X به طور معناداری کاهش یافته باشد و بر این مبنا سهام خود در این شرکت را قبل از زمان اعلام گزارش‌های جدید شرکت X در بازار به فروش می‌رساند. در این شرایط، چون بر اساس برهم‌نهی موارد مختلف این تصمیم اتخاذ شده است، به مثابه نقض اصل فوق تلقی نمی‌شود.

ادامه دارد...

[2] Material Nonpublic Information

[3] البته در مورد اینکه آیا به اصول اخلاقی حرفه‌ای مؤسسۀ CFA حتی در بازارهای توسعه‌یافته توجه می‌شود، بحث و جدل بسیار است.